Οι Σύλλογοι Διδασκόντων μπροστά στη διαδικασία επιλογής Διευθυντών Σχολείων, του Κώστα Ανθόπουλου

Κρίσιμα ερωτήματα και η πρόκληση της ευθύνης

Του Κώστα Ανθόπουλου Αντιπροέδρου του Α Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης

Σε πρόσφατη δήλωσή του ο αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας Τάσος Κουράκης στη Βουλή αναγνωρίζοντας τις μεγάλες ευθύνες   που θα έχουν  οι σύλλογοι διδασκόντων με βάση το νέο σύστημα επιλογής διευθυντών σχολείων επισήμανε << Αν οι εκπαιδευτικοί επιλέξουν Διευθυντές των σχολείων τους με βάση κομματικά ή άλλα κριτήρια και δεν επιλέξουν τον αξιότερο μέσα στα σχολεία, θα την πληρώσουν οι ίδιοι.>>

Είναι η πρώτη φορά, που έμμεσα,  υπονοείται ότι η νέα διαδικασία επιλογής  με βάση και τη συμμετοχή του συλλόγου διδασκόντων με ψήφο αποκτά αξιολογικό χαρακτήρα. Ανεξάρτητα λοιπόν από τις όποιες επιφυλάξεις αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις που έχουν προκύψει και έχουν διατυπωθεί  σχετικά με το νέο σύστημα επιλογής οι εκπαιδευτικοί σε όλα τα σχολεία θα κληθούν να ανταποκριθούν σε ένα ρόλο που για πρώτη φορά τους ανατίθεται.

Είναι φανερό λοιπόν, ότι είναι αναγκαίο  να απαντήσουν σ αυτή την πρόκληση  με τρόπο που να αντιστοιχεί και να υπηρετεί την αξιοκρατική λογική και την επαγγελματική αξιοπρέπεια του κάθε συναδέλφου που επιθυμεί να εκτεθεί στην παραπάνω διαδικασία σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό.

Με βάση όλα τα παραπάνω προκύπτουν μια σειρά από εύλογα  ερωτήματα όπως:

·         Ο υποψήφιος διευθυντής σχολείου με προηγούμενη διευθυντική θητεία στο σχολείο θα  κριθεί με το ίδιο πνεύμα και κριτήρια με έναν συνάδελφο του που δεν έχει αντίστοιχη εμπειρία;

 Αν όχι, τότε ασφαλώς ο σύλλογος διδασκόντων μέσα από την ψηφοφορία οφείλει να αναδείξει πτυχές του διοικητικού του έργου στο σχολείο και κυρίως  να αποτιμήσει με την ψήφο του τη συνολική διοικητική του λειτουργία στο σχολείο.

Είναι αλήθεια όμως ότι ο  διευθυντής του σχολείου όλα τα προηγούμενα χρόνια  άσκησε τα καθήκοντά του στο σχολείο στηριζόμενος σε συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο το οποίο περιλάμβανε συγκεκριμένες αρμοδιότητές.

 Με βάση όλα τα παραπάνω προκύπτουν μια σειρά από ενδιαφέροντα  ερωτήματα τα οποία δεν μπορούν είτε να αγνοηθούν  είτε να υποτιμηθούν με κανένα τρόπο,  όπως :

1.      Πώς καθοδήγησε και βοήθησε τους εκπαιδευτικούς  στο έργο τους ;

2.      Ποιες παιδαγωγικές  πρωτοβουλίες εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού χαρακτήρα ανέλαβε κατά τη διάρκεια της θητείας του;

3.      Ποια η συμμετοχή του και η συμβολή του στη μετατροπή του σχολείου σε στοιχειώδη μονάδα επιμόρφωσης σε θέματα διοικητικά, παιδαγωγικά και επιστημονικά;

4.      Ποιες πρωτοβουλίες ανέλαβε για τη διαχείριση των συγκρούσεων και πώς συμπεριφέρθηκε απέναντι σε προβλήματα που συνδέονται με τη διατήρηση της συνοχής του συλλόγου;

5.      Ποιες εισηγήσεις και για ποια θέματα ανέπτυξε στις συνεδριάσεις διδασκόντων;

6.      Πώς κατηύθυνε και συντόνιζε τις συνεδριάσεις του συλλόγου διδασκόντων;

7.      Σε ποιο βαθμό διαμόρφωσε κλίμα δημοκρατικού, παιδαγωγικού διαλόγου στο σχολείο και σύνθεσης απόψεων;

8.      Πότε, πώς και με ποιο τρόπο παρείχε ουσιαστική ενημέρωση στους συναδέλφους του σχετικά με προβλήματα του σχολείου που έχουν σχέση με την υλικοτεχνική υποδομή του, την οικονομική του υποστήριξη και τις σχέσεις του σχολείου με το σύλλογο γονέων;

9.      Πώς διαμόρφωσε τις σχέσεις του με το σχολικό σύμβουλο, τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης, την Περιφερειακή Διεύθυνση με γνώμονα κυρίαρχα την υπεράσπιση της παιδαγωγικής ελευθερίας του σχολείου και των δικαιωμάτων των εκπαιδευτικών;

10.  Υπήρξαν περιπτώσεις που η λειτουργία του στο σχολείο διακρίνονταν από τη λογική της συμμόρφωσης  προς τους πάνω και επίδειξης  αυταρχισμού και διοικητισμού προς τους κάτω;

11.  Με ποιες συγκεκριμένες ενέργειεςαναδείκνυε και επεσήμενε προς τους αρμόδιους φορείς την αναγκαιότητα   επίλυσης και αντιμετώπισης  παιδαγωγικών θεμάτων αλλά και ζητημάτων που είχαν σχέση με την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου ;

12.  Πώς αντιμετώπισε, εφόσον υπήρξαν περιπτώσεις, παρεμβάσεις εξωθεσμικών παραγόντων που επιδίωκαν χωρίς να το δικαιούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη μαθησιακή λειτουργία του σχολείου;

13.  Ποιο χαρακτήρα είχε η συνεργασία του με το σύλλογο διδασκόντων για θέματα κυρίως της καθημερινής λειτουργίας του σχολείου και πώς διασφαλίζονταν η διατύπωση και έκφραση προβληματισμών από πλευράς εκπαιδευτικών για την αντιμετώπιση  έκτακτων καταστάσεων;

14.  Εν γένει στον προγραμματισμό και υλοποίηση του εκπαιδευτικού έργου ο διακριτός του ρόλος στο σχολείο με ποιο τρόπο και πώς αποκτούσε χαρακτηριστικά ουσιαστικού συντονιστή και δημοκρατικής έμπνευσης και παρώθησης;

Στην περίπτωση όμως που για  τη θέση του Διευθυντή  του σχολείου υπα΄ρχει υποψηφιότητα από εκπαιδευτικό που δεν διαθέτει διοικητική πείρα στον προηγούμενο υπηρεσιακό του βίο, είναι εύλογο ότι τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι φανερό ότι θα είναι εντελώς διαφορετικά και κυρίως συνδέονται με την επαγγελματική του υπόσταση και την καθημερινή του λειτουργία στο σχολείο και τη συναδελφικότητα αλλά και μια σειρά από ποικίλες ικανότητες οι οποίες αναδείχθυκαν μέσα στο πεδίο της πράξης στο σχολείο.

Ορισμένα από τα ερωτήματα αυτά ενδεχομένως είναι:

1.      Πού, πότε και πώς έκανε έντονη την παρουσία του σε θέματα λειτουργίας του σχολείου;

2.      Με ποιο πνεύμα  διαμόρφωσε τη σχέση του με τους συναδέλφους του;

3.      Η ανάληψη μιας σειράς από εξωδιδακτικά καθήκοντα σε ποιο βαθμό υπηρετήθηκαν χωρίς να αντιστρατεύεται η έννοια της συλλογικότητας αλλά και της εύρυθμης λειτουργίας του σχολείου;

Από τα παραπάνω ερωτήματα διαπιστώνεται ότι η έκφραση ψήφου για συνάδελφο που δεν διαθέτει διοικητική εμπειρία έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά  από τη διαφορετική περίπτωση ενός εκπαιδευτικού που έχει και αυτό για τι υπεισέρχονται στη συνείδηση του κάθε εκπαιδευτικού συναισθηματικοί λόγοι έκφρασης συναδελφικής αλληλεγγύης.

Σε τελική ανάλυση η εκτίμηση της προσωπικότητας, το ήθος, η εντιμότητα, το αίσθημα δικαιοσύνης, όπως διατυπώνονται ως κριτήρια με το νέο πλαίσιο επιλογής διευθυντών σχολείων, αν προσπαθήσει οποισδήποτε εκπαιδευτικός  να στηριχθεί απόλυτα σε αυτά κάθε άλλο παρά εύκολο θα είναι να βγάλει σαφή και ευδιάκριτα συμπεράσματα,  με εξαίρεση περιπτώσεις διευθυντών σχολικών μονάδων που έχουν  ταλαιπωρήσει εκπαιδευτικούς, την κοινωνία και γονείς με το έργο τους, έχοντας θητεία κατά την  οποία άμεσα  γινόταν αντιληπτή η αστοχία ενεργειών, ο αυταρχισμός, η αλαζονία, οι κακέ σχέσεις με τους συναδέλφους και κυρίως η απόλυτη απόκλιση από την επίτευξη συναίνεσης και αποδοχής τους από το σύλλογο διδασκόντων..

Σε ότι αφορά κριτήρια που περιλαμβάνονται στο βιογραφικό σημείωμα των υποψηφίων και αφορούν δραστηριότητες που έχουν σχέση με την επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, το έργο και ο ρόλος του συλλόγου διδασκόντων είναι πιο εύκολος αφού είναι δυνατόν να γίνουν συγκριτικές θεωρήσεις και ποσοτικές εκτιμήσεις.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών και η άμεση εμπλοκή τους στη διαδικασία επιλογής διευθυντών σχολείων δεν αποτελεί απλά, όπως υποστηρίζει ο Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, εξοικείωση στο μάθημα της δημοκρατίας αλλά μέγιστη πολιτική ευθύνη με την πραγματική σημασία της διάστασης αυτής η υπεύθυνη άσκηση της  οποίας θα επηρρεάσει καταλυτικά τη συνοχή και την πραγματική  δημοκρατική  λειτουργία του σχολείου.