Σχόλια και επισημάνσεις για το ωρολόγιο πρόγραμμα στο νηπιαγωγείο

Σχόλια και επισημάνσεις για το ωρολόγιο πρόγραμμα στο νηπιαγωγείο

Το νηπιαγωγείο ως οργανωμένο θεσμικό πλαίσιο, αποτελεί αυθύπαρκτο, ιδιότυπο και ιδιόμορφο κοινωνικό και εκπαιδευτικό θεσμό, ο οποίος μπορεί να ικανοποιεί ταυτόχρονα τις σύγχρονες εκπαιδευτικές απαιτήσεις των παιδιών του νηπιαγωγείου αλλά και τις ανάγκες της σημερινής και της αυριανής οικογένειας.

      Είναι γνωστό:

-      η διάρκεια των δραστηριοτήτων εξαρτάται από το περιεχόμενο, το βαθμό και την ποιότητα οργάνωσης αλλά και το εύρος της ομάδας ∙ ως εκ τούτου δεν μπορεί να οριοθετηθεί αυστηρά χρονικά και εν τέλει σε κάθε περίπτωση ο εκπαιδευτικός τομέας του νηπιαγωγείου λειτουργεί κατά αυτόν τον τρόπο

-      η διδασκαλία στο νηπιαγωγείο βασίζεται στην αρχή της βιωματικότητας, είναι παιδοκεντρική (ελεύθερες, αυθόρμητες και αναδυόμενες δραστηριότητες) και έχει δυναμικό χαρακτήρα ∙ ως εκ τούτου η αυστηρή τυποποίηση χειραγωγεί τη σκέψη του νηπίου, κάνει μηχανική την διαδικασία αγωγής, περιορίζει τη δραστηριότητα και τη φαντασία του

-      η οργάνωση της μάθησης και της διδασκαλίας στο νηπιαγωγείο δεν περιορίζεται στις οργανωμένες δραστηριότητες αλλά επεκτείνεται σε όλη την ημέρα και το χώρο, δηλαδή στο διάλλειμα και την ώρα του φαγητού

-      τόσο το περιεχόμενο όσο και η διάρκεια των δραστηριοτήτων πρέπει να είναι ανάλογα με την ηλικία του νηπίου. Για παιδιά ηλικίας 4-5 ετών τα 20 πρώτα λεπτά και για τα 5-6 ετών τα 30 πρώτα λεπτά θεωρούνται ικανοποιητικά

Με το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα καταδεικνύεται:

-      ότι οι νηπιαγωγοί δουλεύουν περισσότερες από 25 ώρες (ουσιαστικά 30 ώρες με τις εφημερίες, διαλείμματα)

-      η απουσία συνεργασίας των νηπιαγωγών όχι μόνο για το πρόγραμμα αλλά και για τα παιδιά

-   ότι η εισαγωγή αυτού του ωρολογίου προγράμματος (κατά το  πρότυπο της διδακτικής ώρας 45 λεπτών του δημοτικού) προδίδει τη διαφαινόμενη τάση επέκτασης του δημοτικού σχολείου προς το νηπιαγωγείο

-      με την κατάργηση της εναλλαγής των νηπιαγωγών στις βάρδιες, διαφοροποιούνται οι θέσεις των νηπιαγωγών και χάνουν τον ενιαίο και ισότιμο χαρακτήρα τους ως προς την άσκηση του εκπαιδευτικού έργου

-      το ωρολόγιο πρόγραμμα αυτού του τύπου λειτουργεί περιοριστικά και οι δραστηριότητες δεν διεξάγονται με φυσικό και αβίαστο τρόπο ∙ όσο περισσότερο άκαμπτο και αυστηρό είναι το πρόγραμμα τόσο λιγότερο επιτυγχάνεται η συνύπαρξή του με τα βιώματα και τα ενδιαφέροντα του παιδιού, που άλλωστε αποτελεί ζητούμενο για το Α.Π.

-      τα νήπια που παρακολουθούν το ολοήμερο τμήμα υπόκεινται σε μια κινητικότητα, με την αλλαγή πολλές φορές περιβάλλοντος - χώρου αλλά και αλλαγή ομάδας, όχι μόνο όσον αφορά τη σύνθεση αλλά δεν συμπίπτει και χρονικά η ένωση των ομάδων παιδιών από διαφορετικά τμήματα (π.χ. όταν παιδιά υποχρεωτικού τμήματος που αναλαμβάνει η νηπιαγωγός του ολοήμερου ξεκινούν τη διδασκαλία στις 12:10 και παιδιά ενός άλλου τμήματος μπαίνουν στην ομάδα στις 13:00, ώρα που αποχωρεί η νηπιαγωγός του τμήματος αυτού ∙ τονίζουμε χωρίς συνεργασία μεταξύ τους) ∙ ενώ είναι γνωστό ότι και η παραμικρή αλλαγή σε αυτή την ηλικία μπορεί να έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην κοινωνικοσυναισθηματική συμπεριφορά των παιδιών τα οποία έχουν ανάγκη από σταθερότητα και ασφάλεια, από σημεία αναφοράς που αφορούν είτε το χώρο τους, τους συμμαθητές τους και την ομάδα τους

-      ο προαιρετικός χαρακτηρισμός του ολοήμερου, που τέθηκε από την πλευρά του υπουργείου, αφενός αποκαλύπτει τη στάση και τη φιλοσοφία του υπουργείου, αφετέρου προσδίδει μια αρνητική έννοια στο θεσμό και επιπλέον τον καθιστά στη συνείδηση του κοινωνίας μη απαραίτητο, μη αναγκαίο και τελικά γιατί όχι και περιττό.

Ως αποτέλεσμα ερευνών που πραγματοποιήθηκαν για το χώρο της προσχολικής αγωγής πολλές ευρωπαϊκές χώρες αναθεωρούν και ανανεώνουν τα προγράμματά τους, στην κατεύθυνση της βελτίωσης της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης ∙ ένα από τα σημεία όπου δίνεται ιδιαίτερη έμφαση είναι το στοιχείο της απόλαυσης της εκπαιδευτικής πράξης. Ο χρόνος είναι σημαντικός και δεν υπολογίζεται με το ρολόι ή με το ημερολόγιο. Δίνεται μεγάλη σημασία στον προσωπικό ρυθμό των παιδιών, ο οποίος γίνεται σεβαστός. Τα παιδιά πρέπει να έχουν το χρόνο και την ελευθερία που χρειάζονται για να μπορέσουν να αναπτύξουν στο μέγιστο τις ικανότητές στους και αυτό μόνο η ευελιξία ενός προγράμματος το επιτρέπει.

Για την Ομάδα Νηπιαγωγών

Νάτσια Ελευθερία