Πώς θα αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί που συμμετέχουν στην αξιολόγηση

Του Βασίλειου Καλόγηρου

Μπορεί οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εκπαιδευτικών να τάσσονται κατά της αξιολόγησης και να δείχνουν απροθυμία στη συγκρότηση των ομάδων για την Αυτοαξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου, το Υπουργείο όμως έχει αντίθετα σχέδια.
Στο υλικό, που διανεμήθηκε στα στελέχη της εκπαίδευσης για την αξιολόγηση, υπάρχει ειδική αναφορά στη στάση των εκπαιδευτικών ως προς την αυτοαξιολόγηση. Συγκεκριμένα στα παραδείγματα που δίνονται, ως προς τον χαρακτηρισμό των εκπαιδευτικών, αναφέρεται ότι όσοι δείχνουν πλήρη αδιαφορία για τις διαδικασίες της αυτοαξιολόγησης θα χαρακτηρίζονται ελλιπείς σε αντίθεσή με τους συναδέλφους τους που θα πάρουν μέρος στις διαδικασίες.
Συγκεκριμένα πολύ καλοί χαρακτηρίζονται οι εκπαιδευτικοί που θα συμμετάσχουν ενεργά στις διαδικασίες της αυτοαξιολόγησης ενώ όσοι δείξουν τυπικό ενδιαφέρον εντάσσονται στην κατηγορία του επαρκούς. Ακολουθεί ο πίνακας που επιβεβαιώνει τα όσα αναφέρει το news.gr.

Συμμετοχή στη Λειτουργία της Σχολικής Μονάδας και στις Διαδικασίες Αυτο-αξιολόγησής της
Ελλιπής «Πλήρης αδιαφορία για τις διαδικασίες της αυτοαξιολόγησης»
Επαρκής  «Τυπική συμμετοχή σε διαδικασίες προγραμματιμού και αυτοαξιολόγησης»	Στον σύλλογο διδασκόντων εκπαιδευτικός προσφέρεται να συμμετέχει σε μια δράση που θα είναι και άλλοι εκπαιδευτικοί του σχολείου, τους οποίους εμπιστεύεται, και θα μπορεί να διεκπεραιώσει καλύτερα τη δράση που τους έχει ανατεθεί και είναι «η καταγραφή των απόψεων των γονέων για το επίπεδο συνεργασίας με το σχολείο».
Πολύ Καλός “ Ενεργός συμμετοχή στις διαδικασίες αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας ”	Εκπαιδευτικός ανακοινώνει στον σύλλογο διδασκόντων ότι μπορεί να προσκομίσει ερωτηματολόγιο για τη δράση «η καταγραφή των απόψεων των γονέων για το επίπεδο συνεργασίας με το σχολείο». Επίσης, καταθέτει προτάσεις για το πλαίσιο και τη διαδικασία συλλογής και αξιοποίησης των δεδομένων που θα συγκεντρωθούν.

Οι διευθυντές θα ορίσουν τις ομάδες για την ΑΕΕ
Παράλληλα ο Υπουργός Παιδείας, διαπιστώνοντας την αντίθεση χιλιάδων εκπαιδευτικών να πάρουν μέρος στην αξιολόγηση απέστειλε εγκύκλιο σύμφωνα με την οποία οι διευθυντές θα ορίσουν τον αριθμό τη σύνθεση και τις συγκεκριμένες αρμοδιότητες κάθε ομάδας σε περίπτωση που ο σύλλογος διδασκόντων δεν μπορεί να καταλήξει σε απόφαση.
Το δικαίωμα αυτό δίνεται στους διευθυντές από το άρθρο 39, παρ. 15, ΦΕΚ 1340/2002, που αναφέρει:
«Όταν ο Σύλλογος, για οποιονδήποτε λόγο, αδυνατεί να αναθέσει στους εκπαιδευτικούς τη διδασκαλία μαθημάτων ή την κατανομή τάξεων και τμημάτων, την απόφαση παίρνει ο Διευθυντής του σχολείου σε συνεργασία με τον αρμόδιο Σχολικό Σύμβουλο. Σε περίπτωση αδυναμίας να ανατεθούν εργασίες και τομείς ευθύνης εντός του σχολείου, την απόφαση παίρνει ο Διευθυντής».
Μέχρι τις 4 Απριλίου η συγκρότηση των ομάδων για την ΑΕΕ
Στην εγκύκλιο του Υπουργού Παιδείας ορίζονται και τα χρονοδιαγράμματα σύμφωνα με τα οποία οι σχολικές μονάδες καλούνται να έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία συγκρότησης των ομάδων μέχρι 4-4-2014. Στη συνέχεια και μέχρι 31-5-2014, ο σύλλογος διδασκόντων θα πρέπει να συνεδριάσει και αφού λάβει υπόψη του τις εισηγήσεις των ομάδων εργασίας, μέσα από ανοικτό διάλογο, να προβεί στην γενική εκτίμηση της σχολικής μονάδας με την αποτύπωση των 15 δεικτών καθώς επίσης να αποφασίσει για τα σχέδια δράσης που θα υλοποιηθούν το επόμενο έτος.
Στον Υπουργό Παιδείας θα αποσταλούν τα σχολεία που δε συγκρότησαν ομάδες
Η τελική έκθεση αυτο αξιολόγησης θα πρέπει να υποβληθεί μέχρι τέλους του διδακτικού έτους. Οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης σε συνεργασία με τις αντίστοιχες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, καλούνται μέχρι 11-4-2014 να αποστείλουν στον Διευθυντή του Γραφείου Υπουργού πίνακα με τα σχολεία στα οποία τυχόν δεν έχει ολοκληρωθεί η συγκρότηση των ομάδων εργασίας.
Η συμβολή των γονιών στην αξιολόγηση και οι δράσεις των «εξαιρετικών εκπαιδευτικών»
Εκτός από τα όσα αφορούν την αξιολόγηση ενδιαφέρον έχουν και τα παραδείγματα που δίνονται για τις τυπικές υπαλληλικές σχέσεις. Πολύ καλός χαρακτηρίζεται ο εκπαιδευτικός που αναλαμβάνει πρωτοβουλίες όπως η συμμετοχή του στον καθαρισμό – εξωραϊσμό του προαύλιο χώρου του σχολείου. Αντίθετα όποιος επικαλείται την αρχαιότητά του και δείχνει αδιαφορία θα χαρακτηρίζεται ελλιπής.
Η στάση των εκπαιδευτικών απέναντι στους γονείς αποτελεί κριτήριο για τον χαρακτηρισμό τους ως ελλιπείς, επαρκείς, πολύ καλοί. Δίνεται μάλιστα ως παράδειγμα ότι επαρκής είναι ο εκπαιδευτικός που συμμετέχει στις διαδικασίες ενημέρωσης ενώ πολύ καλός είναι ο εκπαιδευτικός που θα αναπτύξει υψηλότερα επίπεδα επικοινωνίας με τους γονείς, πέραν των τυπικών υποχρεώσεων. Για παράδειγμα Εκπαιδευτικός βρίσκεται σε επικοινωνία με τους γονείς για να αντιμετωπίσουν από κοινού θέματα της σχολικής μονάδας, αλλά και πιο εξειδικευμένα που μπορεί να αφορούν μεμονωμένες υποθέσεις, για π.χ. οι γονείς διασφαλίζουν κουστούμια για θεατρική παράσταση.
Ακολουθούν πίνακες με τους χαρακτηρισμούς καθώς και παραδείγματα:

Διαπροσωπικές Σχέσεις και Προσδοκίες
Ελλιπής “Απουσία δασκαλο- μαθητικών σχέσεων”	Εκπαιδευτικός μπαίνει στην τάξη και οι μαθητές αδιαφορούν. Κάνει παρατηρήσεις. Οι μαθητές συνεχίζουν να αδιαφορούν. Ξεκινάει το μάθημα με την προσσοχή και τη  συμμετοχή λίγων μαθητών. Δεν επιχειρεί να κινητοποιήσει και τους υπόλοιπους
Επαρκής “Ανάπτυξη θετικών δασκαλο-μαθητικών σχέσεων σε πλαίσιο αποδοχής και ενθάρρυνσης από εκπαιδευτικό”	Εκπαιδευτικός απευθύνει τον λόγο στους μαθητές και ακούει με προσοχή τις απόψεις τους. Επιχειρεί να κινητοποιήσει τουλάχιστον κάποιους. Ανατροφοδοτεί με θετικό τρόπο και συμβάλλει στη συνεκτικότητα της τάξης με αναφορές και σχόλια του τύπου: “Η τάξη σας παρουσιάζει ... “ , “Ανταλλάξτε ως τάξη κάποιες σκέψεις” και “Οι ομάδες να παρουσιάσουν στην ολομέλεια της τάξης την εργασία τους” , “Θα το αποφασίσουμε από κοινού ως τάξη”.
Πολύ Καλός “Συνθήκες αποδοχής και ενθάρρυνσης όλων των μαθητών (ΕΚΟ, μειωμένης αυτο-εκτίμησης)	Εκπαιδευτικός μεταφέρει τεκμηριωμένα στους μαθητές τις υψηλές του προσδοκίες, π.χ. παρουσιάζει τις εργασίες τους και βρίσκει να πει έναν καλό λόγο για κάθε μαθητή που συμμετείχε και κατέβαλε προσπάθεια· Μιλάει με λόγια ενθαρρυντικά προς τους μαθητές και ιδιαίτερα προς τους μαθητές με μειωμένη αυτο-εκτίμηση, τους οποίους επαινεί τεκμηριωμένα
Εξαιρετικός “Ανάπτυξη ικανοτήτων/στάσεων συλλογικής δράσης, αλληλοβοήθειας και διαχείρισης προσωπικών διαφωνιών και συγκρούσεων “	Επιπλέον, και κατά περίπτωση συμβουλεύεται ειδικούς για να διαχειριστεί με τη μέγιστη επιτυχία προγράμματα ή στοχευμένες δραστηριότητες ελέγχου των συγκρούσεων και ενδυνάμωσης των διαπροσωπικών σχέσεων στη σχολική τάξη

Παιδαγωγικό Κλίμα Σχολικής Τάξης
Ελλιπής “Ουδέτερο έως αρνητικό ψυχολογικό κλίμα μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών”	Εκπαιδευτικός και μαθητές απλώς διεκπεραιώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Εκπαιδευτικός δεν δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα και υπόβαθρο που θα κινητοποιήσει τους μαθητές να μετέχουν στη μαθησιακή διαδικασία. Οι μαθητές δείχνουν επιφυλακτικοί,  αποστασιοποιημένοι, διστακτικοί και κάπως “μαγκωμένοι”.
Επαρκής “Θετική στάση μαθητών προς εκπαιδευτικό, συμμαθητές τους, εαυτό τους και μάθημα” ”	Εκπαιδευτικός και μαθητές έχουν αναπτύξει δικό τους κώδικα επικοινωνίας. Οι μαθητές είναι χαλαροί και σε κλίμα σεβασμού και φιλικό μπορεί να κάνουν σχόλια επ΄ αυτού του κώδικα με θετικό τρόπο, π.χ. “Εμείς [οι μαθητές] ξέρουμε πολύ καλά τι εννοείτε όταν λέτε ‘σε δυο λεπτά’, κυρία”.

Οργάνωση Σχολικής Τάξης
Ελλιπής “Απουσία κανόνων συμπεριφοράς”	Δεν γίνεται καμιά αναφορά σε κάποιου είδους κανόνες ή συμφωνίες για οργάνωση των διδακτικο-μαθησιακών δραστηριοτήτων μεταξύ του εκπαιδευτικού και των μαθητών που να δείχνει ότι υπάρχει κάποιου είδους οργάνωση της εργασίας.
Επαρκής “Διαμόρφωση κανόνων συμπεριφοράς τάξης”	Κατά τη διαδικασίας μάθησης εκπαιδευτικός αναφέρει “Πριν προχωρήσουμε στην εργασία μας, πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα δουλέψουμε. Ποιος θα κάνει τι”. Εναλλακτικά, μπορεί οι ίδιοι οι μαθητές με τα λόγια και τις πράξεις τους να δείχνουν πως έχουν ενσωματώσει στο ρεπερτόριό τους κάποιους κανόνες, ή να φαίνεται ότι υπάρχει οργάνωση εργασίας την οποία κατανοούν όλοι.

Βαθμός αντίληψης των δυνατοτήτων και αναγκών των μαθητών για τη διαμόρφωση του σχεδιασμού της διδασκαλίας
Ελλιπής “Αγνόηση ή πλημμελής εκτίμηση της μαθησιακής ετοιμότητας (ικανότητες, γνώσεις και αδυναμίες) κατά τον προγραμματισμό”	Κατά την περιγραφή της προετοιμασίας διδασκαλίας, εκπαιδευτικός δεν κάνει καμιά αναφορά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μαθητών του ή, ακόμα κι όταν κάνει κάποιες αναφορές, αυτές έχουν τη μορφή ασαφών σχολίων.
Πολύ Καλός “Συνυπολογισμός διαφοροποιημένων μαθησιακών ενδιαφερόντων, αναγκών, δυνατοτήτων και ενδιαφερόντων”	Εκπαιδευτικός κρατά προσωπικό αρχείο ή ημερολόγιο ή κάποιο δελτίο καταγραφών όπου καταγράφει στοιχεία των μαθητών του, ώστε να τα λάβει υπόψη του κατά τον προγραμματισμό της διδασκαλίας (βλ. ενδεικτικό έντυπο συμπλήρωσης για τον προγραμματισμό και την προετοιμασία της διδασκαλίας παρακάτω). -Μπορεί να εξηγήσει με ποιον τρόπο αξιοποιεί κατά την προετοιμασία και τη διδασκαλία και επ΄ ωφελεία των μαθητών τα στοιχεία που συγκεντρώνει

Στόχοι και περιεχόμενο κατά την προετοιμασία ευρύτερης ενότητας μαθημάτων
Ελλιπής “Απουσία προετοιμασίας στόχων και περιεχομένου”	Κατά την προετοιμασία επικεντρώνεται σε στόχους που δεν αφορούν την ουσιώδη γνώση.
Επαρκής “Σχεδιασμός και προγραμματισμός σε τακτά χρονικά διαστήματα και αναπροσαρμογή βάσει ανατροφοδότησης”	Υπάρχουν καταγραφές προγραμματισμού σε μακρο- ή μικρο- επίπεδο, οι οποίες μπορεί να είναι και σε μορφή διαγράμματος, πίνακα, ακόμα και σε μορφή σημειώσεων στο σχολικό βιβλίο ή σε κάποιο παράλληλο εκπαιδευτικό υλικό συμβατό με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών.

Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα κατά την προετοιμασία
Ελλιπής “Απουσία προετοιμασίας διδακτικών ενεργειών και εκπαιδευτικών μέσων”	Δεν υπάρχει προετοιμασία στο επίπεδο των διδακτικών ενεργειών.
Επαρκής “Εναρμόνιση διδακτικών και μαθησιακών δραστηριοτήτων και τρόπων αξιολόγησης στη φύση του διδακτικού αντικειμένου και τα χαρακτηριστικά της τάξης”	Υπάρχουν καταγραφές προγραμματισμού σε μακρο- ή μικρο- επίπεδο, οι οποίες μπορεί να είναι και σε μορφή πίνακα, ακόμα και σε μορφή σημειώσεων στο σχολικό βιβλίο όπου διακρίνεται η αντιστοιχία στόχων, διδακτικών ενεργειών και τρόπων αξιολόγησης του τύπου: 1.ΣΤΟΧΟΙ/ 2. ΔΙΔ.ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ/3.ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Προετοιμασία Μαθητών για τη Διδασκαλία του Νέου Μαθήματος -
Ελλιπής “Απουσία ενημέρωσης μαθητών για νέο μάθημα”	Εκπαιδευτικός μπαίνει μέσα στην τάξη. Αρχίζει με παρατηρήσεις του τύπου “Δεν βλέπετε ότι μπήκα στην τάξη; Πάλι στους ίδιους και ίδιους θα κάνω παρατήρηση; Δεν μπορούμε να κάνουμε ένα μάθημα της προκοπής εδώ μέσα! “ Όταν ησυχάσουν οι μαθητές τους ενημερώνει ότι θα συνεχίσει από εκεί που έμεινε την προηγούμενη εβδομάδα.
Πολύ Καλός “Ψυχολογική και μαθησιακή προετοιμασία μαθητών και προβληματοποίηση θέματος”	Στη 2η ενότητα της Οδύσσειας εκπαιδευτικός κάνει επανάληψη με ερωτήσεις προς τους μαθητές. Στη συνέχεια τους προσανατολίζει στην ωριαία διδασκαλία με προ-οργανωτή έναν εννοιολογικό χάρτη, όπου εντοπίζει με τη συμβολή των μαθητών τις τρεις βασικές έννοιες του νέου μαθήματος. “Για αυτά τα τρία θέματα θα διαβάσετε, θα συζητήσετε και θα ερευνήσετε με τον διπλανό σας σήμερα”.

Διδακτικές Ενέργειες και Εκπαιδευτικά Μέσα
Ελλιπής “Διδασκαλία εκτός στόχων που τέθηκαν στον προγραμματισμό”	Εκπαιδευτικός στο μάθημα των Αρχαίων ανακοινώνει ότι θα διδάξει την πρώτη κλίση ονομάτων και αντ΄ αυτού αφιερώνει όλη την ώρα στα λάθη που είδε στο τεστ στον τονισμό και στην εκ νέου διδασκαλία των τόνων και των πνευμάτων.
Επαρκής “Διεξαγωγή συνεκτικής διδασκαλίας χωρίς κενά και άλματα με συνδυαστική αξιοποίηση άμεσων και έμμεσων προσεγγίσεων, κατάλληλη χρήση μέσων και εστίαση στα σημαντικά”	Εκπαιδευτικός εξετάζει προηγούμενο, ανακοινώνει στόχους νέου μαθήματος. Κινητοποιεί τους μαθητές, αναθέτει στο τέλος της μετωπικής διδασκαλίας αναθέτει στους μαθητές να συζητήσουν μεταξύ τους ποια είναι τα βασικότερα σημεία του μαθήματος να ανακοινώσουν τις θέσεις τους 2-3 ομάδες και οι υπόλοιπες να συμπληρώσουν και να σχολιάσουν, πα΄ντα σε θετικό κλίμα

Ενεργοποίηση Μαθησιακών Διαδικασιών- Ενδεικτικά Παραδείγματα
Επαρκής “Παρακολούθηση και συμμετοχή μαθητών στο μάθημα”	Μαθητές δείχνουν εξοικειωμένοι με τις διδακτικές ενέργειες του εκπαιδευτικού και μετέχουν με προσοχή και ενεργά.
Πολύ Καλός “Ποικιλία μαθησιακών δραστηριοτήτων για κάλυψη γνωστικού, κοινωνικο- συναισθηματικού και ψυχοκινητικού τομέα και διασφάλιση βιώματος επιτυχίας σε όλους τους μαθητές”	Εκπαιδευτικός χωρίζει τους μαθητές σε ομάδες και διαφοροποιεί το υλικό ανά ομάδα.

Τυπικές Υπαλληλικές Υποχρεώσεις
Ελλιπής «Συστηματική απροθυμία ανάληψης εργασιών»	Εκπαιδευτικός επικαλείται συστηματικά ότι είναι αρχαιότερος και πιο καταπονημένος και αρνείται να αναλάβει εργασίες που του αναθέτει ο σύλλογος διδασκόντων.
Πολύ Καλός “ Ανάληψη πρωτοβουλιών ”	Εκπαιδευτικός ανακοινώνει στον σύλλογο διδασκόντων ότι θα επιθυμούσε να συμμετέχει σε δράσεις καθαριότητας και εξωραϊσμού του προαύλιου χώρου του σχολείου. Καταθέτει παράλληλα και σχέδιο δράσης με χρονοδιάγραμμα, συμμετοχή μαθητών και κόστος.

Επικοινωνία και συνεργασία με γονείς και με φορείς
1 Επαρκής  «Συνεπής παρουσία κατά τις ενημερωτικές συναντήσεις με τους γονείς»	Παρευρίσκεται πάντοτε με συνέπεια στην ώρα του και ενημερωμένος στις συναντήσεις με τους γονείς.
Πολύ Καλός «Ανάπτυξη υψηλότερων επιπέδων επικοινωνίας με τους γονείς, πέραν των τυπικών υποχρεώσεων»	Εκπαιδευτικός βρίσκεται σε επικοινωνία με τους γονείς για να αντιμετωπίσουν από κοινού θέματα της σχολικής μονάδας, αλλά και πιο εξειδικευμένα που μπορεί να αφορούν μεμονωμένες υποθέσεις, για π.χ. οι γονείς διασφαλίζουν κουστούμια για θεατρική παράσταση.